Anksiyete Bozukluğu Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Anksiyete bozukluğu nedir sorusuna cevap bulmamız rahatsızlığı daha iyi anlamamıza sebep verir. Yaşadığımız durumun neden olduğunu anlamak, problemi çözebilmemiz için çok önemlidir. Günlük hayatta herkesin zaman zaman yaşadığı endişe, kaygı, korku gibi duyguların aşırı ve kontrol edilemez hale gelmesi durumudur. Anksiyete bozukluğu olan kişiler, olası tehlikeleri abartarak, en kötü senaryoları düşünerek ve sürekli endişelenerek yaşarlar. Bu durum, kişinin işlevselliğini, sosyal hayatını, ruh sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler.

Anksiyete bozukluğu, farklı türleri olan bir rahatsızlıktır. En sık karşılaşılan anksiyete bozuklukları şunlardır:

Yaygın anksiyete bozukluğu: Rutin işler ve sıradan olaylarda bile aşırı ve kalıcı korku ve kaygı içerir. Endişe, gerçek durumla orantılı değildir, kontrolü zor ve nasıl hissettiğinizi etkiler. Genellikle diğer anksiyete bozuklukları veya depresyon ile birlikte ortaya çıkar.
Panik bozukluğu: Dakikalar içinde zirveye ulaşan ani yoğun endişe, korku veya dehşet duygularının tekrarlanan bölümlerini içerir (panik ataklar). Panik ataklar sırasında kişi, kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, titreme, göğüs ağrısı, baş dönmesi, ölüm korkusu gibi fiziksel ve psikolojik belirtiler yaşar.
Sosyal anksiyete bozukluğu: Toplum önünde konuşma, yemek yeme, yazma, performans gösterme gibi sosyal durumlarda aşırı korku, kaygı ve utanç duymayı içerir. Başkaları tarafından eleştirilme, yargılanma, alay edilme korkusu ve sosyal durumlardan kaçınma.
Agorafobi: Kalabalık, kapalı veya açık alanlar, toplu taşıma, asansör, köprü gibi durumlarda panik atak geçirme korkusu nedeniyle bu durumlardan kaçınmayı veya bunlara katlanamamayı içerir. Kişi, bu durumlarda yardım alamayacağı veya kaçamayacağı endişesi yaşar.
Spesifik fobiler: Örümcek, yılan, kan, iğne, yükseklik, uçak, köpek gibi belirli bir nesne veya durumdan aşırı korku ve kaçınma göstermeyi içerir. Kişi, fobik nesne veya durumla karşılaştığında panik atak benzeri belirtiler yaşar.
Ayrılma anksiyetesi: Çocukluk çağında görülen bir anksiyete bozukluğudur. Çocuk, anne-baba veya bakıcı gibi yakın bağlı olduğu kişilerden ayrılma korkusu yaşar ve ayrı kaldığında ağlama, öfke, kusma, karın ağrısı gibi belirtiler gösterir.

Anksiyete Bozukluğu Ne Kadar Yaygın?

Anksiyete bozukluğu, yaygın olarak görülen bir ruhsal hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, dünya çapında her 13 kişiden biri anksiyete bozukluğu yaşamaktadır. Türkiye’de ise bu oran yaklaşık %28,9’dur. Bu, Türkiye’de 100 kişiden yaklaşık 29’unun anksiyete bozukluğu yaşadığı anlamına gelir.

Türkiye’de anksiyete bozukluğu oldukça yaygındır. Son istatistiklere göre, her on kişiden biri anksiyete bozukluğuyla mücadele etmektedir. Bu sayı, toplumun farklı kesimlerinde ve yaş gruplarında görülen bir sorun olduğunu göstermektedir.

Anksiyete Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?

Anksiyete bozukluğunun kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak genetik, biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin birlikte rol oynadığı düşünülmektedir. Anksiyete bozukluğu riskini artıran bazı faktörler şunlardır:

Ailede anksiyete bozukluğu veya diğer psikiyatrik hastalıkların olması
Çocukluk çağında yaşanmış travmatik olaylar, istismar, ihmal, kayıp, şiddet
Aşırı korumacı, baskıcı, eleştirel veya tutarsız ebeveyn tutumları
Kişilik özellikleri, mükemmeliyetçilik, düşük benlik saygısı, zayıf stres yönetimi becerileri
Yaşamda karşılaşılan stresli olaylar, boşanma, iş kaybı, hastalık, ölüm, sınav, taşınma
Bazı fiziksel hastalıklar, tiroid bezi hastalıkları, kalp hastalıkları, diyabet, astım
Bazı ilaçlar, kortizon, antidepresan, uyarıcı, alkol, kafein, nikotin

Anksiyete Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?

Kişinin anksiyete bozukluğuna sahip olup olmadığını psikiyatri uzmanları tarafından yapılan değerlendirme sonucunda karar verilir. Kişinin şikayetleri, belirtileri, yaşam öyküsü, aile öyküsü, kişilik yapısı, stres faktörleri gibi bilgiler alınır. Anksiyete bozukluğunun türüne ve şiddetine göre tanı kriterleri belirlenir. Bazı durumlarda, bu rahatsızlığın başka nedenleri var mı kontrol edilir. Altta yatan bir fiziksel hastalığın veya kan testi, hormon testi, EKG gibi tetkikler istenebilir.

Anksiyete Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Anksiyete bozukluğu tedavisi çoğu zaman iki aşamalıdır. Bunlar, ilaç tedavisi ve psikoterapi yöntemidir. Anksiyete tedavisinde bütüncül çalışmak önemlidir. İlaç tedavisi yaşadığınız semptomların azalmasını sağlarken, psikoterapiler kaygı yaratan durumlarla mücadele yeteneğinizi geliştirir.

İlaç tedavisinde, anksiyete bozukluklarının tedavisinde etkili olan antidepresan ve anksiyolitik ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, beyindeki kimyasal dengeyi düzenleyerek, anksiyete belirtilerini azaltır. İlaç tedavisi, psikiyatristin önerdiği süre ve dozda düzenli olarak kullanılmalıdır. İlaç tedavisinin yan etkileri, ilaca bağlı olarak değişmektedir. Bu durumda psikiyatriste danışılmalıdır.

Psikoterapi, anksiyete bozukluğunun nedenlerini, tetikleyicilerini ve baş etme yollarını anlamaya ve değiştirmeye yönelik bir tedavi yöntemidir. Psikoterapilerde, bilişsel davranışçı terapi, kabul ve kararlılık terapisi, göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme terapisi gibi farklı yaklaşımlar kullanılır. Psikoterapi, kişiye anksiyete ile baş etmek için beceriler kazandırır, olumsuz düşünce ve inançları değiştirir, duygusal farkındalığı artırır, rahatlama teknikleri öğretir ve yaşam kalitesini yükseltir.

Anksiyete Bozukluğu Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Anksiyete bozukluğu tedavi edilmediği takdirde, bireylerin yaşamlarını ciddi şekilde etkiler. Bu rahatsızlığa sahip kişilerde aşağıdaki sorunların görülme ihtimali daha yüksektir;

Depresyon, madde bağımlılığı, intihar düşünceleri gibi diğer psikiyatrik hastalıkların ortaya çıkması veya kötüleşmesi
İş, okul, aile, arkadaşlık gibi yaşam alanlarında başarısızlık, uyum sorunları, sosyal izolasyon, yalnızlık
Fiziksel sağlıkta bozulma, bağışıklık sisteminin zayıflaması, kronik ağrı, sindirim sorunları, uyku bozuklukları, cinsel işlev bozuklukları
Yaşamdan zevk alamama, kendine güven kaybı, özsaygı düşüklüğü, umutsuzluk, çaresizlik

Anksiyete bozukluğu oldukça yaygın görülen bir rahatsızlıktır ve önlem alınmadığı takdirde kişilerin hayatlarında olumsuz etkiler yaratır. Bu rahatsızlığa zamanında müdahale ettiğiniz takdirde ilerleyen aşamalardaki zorlu sürçlerden kurtulmuş olursunuz. Anksiyete rahatsızlığınız olduğunu düşünüyor ve yardım almak istiyorsanız hemen şimdi randevu oluşturun, hayatınızdaki dengeyi yeniden sağlayın.

Yakınım Anksiyete Bozukluğu Yaşıyor Nasıl Yardımcı Olabilirim?

Anksiyete bozukluğu nedir sorusunun cevabını bilmek size ve yakınlarınıza yardımcı olur. Anksiyete bozukluğu olan kişilere yardımcı olmak için, aşağıdaki tavsiyelere uyabilirsiniz:

Kişinin anksiyete bozukluğunu anlamaya çalışın, ona destek olun, yargılamayın, eleştirmeyin, suçlamayın.
Kişiyi profesyonel yardım almaya teşvik edin, tedavi sürecine saygı duyun, ilaç kullanımı veya psikoterapi seansları hakkında baskı yapmayın.
Kişinin anksiyete belirtilerini fark ettiğinizde, sakinleşmesine yardımcı olun, nefes alma, gevşeme, dikkat dağıtma gibi teknikleri uygulayın, panik atak geçirdiğinde onunla kalın, güvende olduğunu hatırlatın.
Kişinin anksiyete ile baş etmek için geliştirdiği becerileri destekleyin, olumlu geri bildirim verin, başarılarını kutlayın, küçük adımlar atmasına yardımcı olun.
Kişinin sosyal hayatını canlandırın, onu arkadaşlarla, aileyle, hobilerle ilgilenmeye davet edin, eğlenceli aktiviteler yapın, stresi azaltın.
Kişinin sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmesine katkıda bulunun, düzenli uyku, sağlıklı beslenme, egzersiz, alkol, sigara, kafein gibi maddelerden uzak durma gibi alışkanlıkları teşvik edin.

Sonuç

Anksiyete bozukluğu nedir sorusunun cevaplarını bu yazımızda inceledik. Anksiyete bozukluğu doğru tedavi yöntemleri ile iyileştirilebilen bir psikolojik rahatsızlıktır. Önemli olan ortada olan sorunun varlığını kabul etmeniz ve bu konuyla alakalı harekete geçmenizdir. Eğer bu bozukluğun hayatınızı olumsuz etkilediğini düşünüyorsanız hemen randevu oluşturun ve birlikte çalışalım.